Wat is crypto? Een beginnersgids voor digitale valuta en blockchain

Nog niet zo lang geleden kon het versturen van een bericht over de hele wereld – of zelfs tussen steden – dagen, weken en zelfs maanden duren. Dankzij het wereldwijde web kunnen we tegenwoordig binnen enkele seconden berichten en bestanden over de hele wereld uitwisselen, zonder er al te veel bij na te denken.

Hetzelfde geldt voor het bewaren en versturen van geld. We zijn eraan gewend dat onze fondsen worden uitgegeven en beheerd door een autoriteit – of het nu centrale banken, overheden of beide zijn. Tot voor kort hadden we te maken met kosten, vertragingen en een algeheel gebrek aan zeggenschap over onze monetaire bezittingen. Maar als je erover nadenkt, geld is data. Waarom zouden we het niet vrijelijk kunnen bewaren en uitwisselen zonder controle en toezicht?

Zou het niet enorme perspectieven openen voor hoe mensen handelen, bedrijven runnen en gewoon dagelijks communiceren? Het antwoord is – ja, dat zou het doen… en dat is eigenlijk al gebeurd. Cryptocurrencies verschenen in 2009 op het toneel en maakten dat allemaal waar.

In deze gids doorlopen we elk stukje van deze puzzel om je te helpen de krachten te begrijpen die het internet en de financiële wereld zoals we die kennen, opnieuw vormgeven.

Wat is crypto? De grote paradigmaverschuiving

We zijn gewend om contant geld op een bankrekening te bewaren die elke transactie overziet. Maar wat als je digitale activa direct zou kunnen bewaren en overal ter wereld zou kunnen versturen zonder dat je er iemand over hoeft te informeren? Nou, dat is nu perfect mogelijk, dankzij crypto. Het uiteindelijke doel is simpel: iedereen in staat stellen om waarde digitaal op te slaan en over te dragen zonder afhankelijk te zijn van een centrale autoriteit zoals een bank of overheid. Geen identiteitsbewijzen, geen paspoortcontroles: gewoon volledige vrijheid en anonimiteit om activa te bewaren en over te dragen op de manier die u wenst.

Dit soort digitale vrijheid wordt mogelijk gemaakt door blockchaintechnologie. Een blockchainnetwerk is in feite een hulpmiddel voor het bijhouden van gegevens. Het wordt vaak een "gedistribueerd grootboek" genoemd, en dat klopt. De blockchain slaat alle bewerkingen – activa van bewegingen – op als een continue keten van onderling verbonden datablokken. Vandaar de naam blockchain.

Blokken zijn met elkaar verbonden door een unieke hash. Elk nieuw blok bevat de hash van het vorige, waardoor de records naadloos en onveranderlijk zijn. De belangrijkste functie van de blockchain is dus het bijhouden van elke transactie die ooit binnen het netwerk is gedaan – net als de accountant van uw bank of broker. De crux zit in de manier waarop het netwerk het toevoegen en verifiëren van gegevens benadert.

We weten dat traditionele banken en overheden de enigen zijn die de records voor hun respectievelijke valuta's bijhouden. Als gebruiker heeft u geen inspraak in hoe de records worden aangemaakt en gewijzigd – u kunt alleen de voorwaarden en regels accepteren die u 'van bovenaf' worden opgelegd.

Blockchain is een heel ander verhaal. Het wordt aangestuurd door een gedistribueerd netwerk van onafhankelijke validators – "nodes" – die gezamenlijk elke transactie verifiëren en opslaan, zonder dat een centrale instantie de touwtjes in handen heeft. Om een ​​nieuwe transactie te laten goedkeuren, is er een collectieve overeenkomst – oftewel netwerkconsensus – nodig dat de registratie daadwerkelijk geldig is. Zodra een item is toegevoegd, kan het niet meer worden verwijderd of gewijzigd. Met andere woorden: het is onveranderlijk.

Alle historische transacties op een blockchain zijn dus onveranderlijk, worden permanent opgeslagen en zijn 100% transparant. Je kunt een blockchain tracker laden en door alle transacties bladeren die ooit binnen het netwerk zijn gedaan. Je ziet de wallet-adressen, activa en hun bedragen. Maar je zult nooit weten wie er achter de transacties zitten, omdat blockchain anoniem is.

Uiteindelijk is het feit dat je op blockchain kunt vertrouwen voor betrouwbare, autonome registratie de basis van de waarde van elke cryptocurrency.

Hoe Bitcoin werkt: De basis van digitale valuta

Waar er over cryptocurrency wordt gesproken, wordt er ook over Bitcoin gesproken, en laten we je daar eerst meer over vertellen. Bitcoin (BTC) is de grondlegger van alles wat met crypto te maken heeft. Het is de eerste cryptocurrency die ooit is gelanceerd, samen met het gelijknamige blockchainnetwerk. De originele Bitcoin Whitepaper werd in 2009 gepubliceerd door een anonieme figuur die alleen bekend staat als Satoshi Nakamoto. Tot op de dag van vandaag weet niemand zeker wie Satoshi was (of waren).

De Bitcoin Whitepaper presenteerde een baanbrekende visie op digitaal geld dat je direct met iedereen, op elk moment, kunt uitwisselen, zonder dat een bank of overheid je in de weg zit. Bitcoin legde de broncode vast voor het allereerste volledig operationele model van een blockchainnetwerk. Kort na de publicatie werd het netwerk ontwikkeld en gelanceerd door een groep enthousiaste ontwikkelaars, en zo kwam het van de grond.

De Bitcoin-blockchain draait op een Proof-of-Work (PoW) consensusmechanisme, waarbij "miners" (actieve netwerkdeelnemers) de rekenkracht van hun hardware gebruiken om complexe wiskundige puzzels op te lossen. Het netwerk stuurt een soort 'raadsel' of taak uit – om de unieke hash van het volgende goed te keuren transactieblok te achterhalen. De node die de gevraagde hash berekent, mag de transacties goedkeuren en het blok toevoegen aan de administratie. Als dank ontvangt de node de transactiekosten die binnen het blok zijn betaald. Het proces loopt continu, aangezien deze blokken in een eindeloze keten aan elkaar zijn gekoppeld.

Zoals je misschien al geraden hebt, is het runnen van een PoW-netwerk in feite een ratrace van rekenkracht, en het milieu staat er niet bepaald bij voorop. Het is dus een echte rookmachine als het op energieverbruik aankomt – waarschijnlijk het grootste nadeel.

Wanneer je Bitcoin bezit, bewaar je deze in een cryptocurrency-wallet – een tool die twee sleutels bevat: je publieke sleutel (het adres van je wallet) en je privésleutel (je digitale wachtwoord). Met de publieke sleutel kun je Bitcoins naar je adres ontvangen, terwijl je met de privésleutel bitcoins ervan kunt verzenden.

De truc is dat de blockchain je niet 'kent' – het luistert alleen naar de privésleutel, die technisch gezien door iedereen kan worden bewaard. Dus als je je privésleutel kwijtraakt, heeft iedereen die hem vervolgens ontvangt volledige toegang tot en controle over je wallet. Er is geen supportlijn in de blockchain, dus het is jouw verantwoordelijkheid om je privésleutels onder alle omstandigheden uit de buurt van nieuwsgierige blikken te houden.

Ethereum, smart contracts en de evolutie van PoW naar PoS

De op één na meest impactvolle naam in crypto, na Bitcoin, is natuurlijk Ethereum, opgericht door Vitalik Buterin en gelanceerd in 2015. Ethereum bouwde voort op dezelfde basis als Bitcoin, maar introduceerde een wereldveranderende innovatie: smart contracts.

Buterin vroeg zich af: kunnen we een blockchain-ecosysteem creëren dat niet draait om één enkele asset en dat gebruikers in staat stelt hun eigen tokens en applicaties te ontwikkelen en te creëren? Ethereum – en met name smart contracts – beantwoordde deze vragen met een volmondig "ja".

Stel je een verkoopautomaat voor: je stopt er geld in, maakt een Keuze, en je krijgt je snack automatisch. Dat zijn slimme contracten in een notendop: "als-dan"-overeenkomsten die rechtstreeks in de blockchain zijn gecodeerd en volledig zonder tussenpersoon werken. Zo zou je bijvoorbeeld in een smart contract voor leningen automatisch cryptocurrency kunnen ontvangen als je voldoende onderpand verstrekt – geen goedkeuring van de bank nodig.

Proof-of-Stake (PoS) Consensus

Ethereum draaide lange tijd, sinds de oprichting, op Proof-of-Work (PoW) consensus – net als Bitcoin. DApps en slimme contracten vereisten echter efficiëntie, wat een compleet nieuwe aanpak van transactieverwerking vereiste. Dat was het moment waarop Proof-of-Stake (PoS) op het toneel verscheen.

In PoS-netwerken "staketen" validators hun crypto als onderpand om transacties te verifiëren. Geen rekenkracht meer gebruiken om wiskundige problemen op te lossen, geen rookontwikkeling meer. Validators worden nu geselecteerd op basis van hoeveel crypto ze hebben gestaket. Dit maakt PoS naar verluidt 95% milieuvriendelijker dan PoW. Er zijn loterijachtige mechanismen in werking om monopolisering van de besluitvorming te voorkomen. Ethereum begon eind 2020 met de transitie naar PoS en nam daarmee afscheid van ETH-mining.

DeFi en dApps: Een nieuw internet aangedreven door blockchain

Samen met andere smart contract-netwerken heeft Ethereum een ​​compleet nieuwe wereld van gedecentraliseerde applicaties (dApps) gecreëerd. DApps werken net als normale apps, maar dan met een twist. In plaats van gecentraliseerde servers draaien ze rechtstreeks op de blockchain.

De totaliteit van Alle DApps vormen samen wat DeFi – een afkorting voor Decentralized Finance – wordt genoemd. Het is een steeds groeiende sector van financiële dienstverlening die volledig draait op cryptovaluta en blockchain. Via DApps laten DeFi-markten mensen rechtstreeks activa met elkaar lenen, uitlenen en verhandelen, waarbij blockchain als basis voor hun interacties wordt gebruikt. Stel je voor dat je rente kunt verdienen of een lening kunt afsluiten zonder ooit een voet in de bank te zetten – dát is waar DeFi fintech om draait.

Maar dApps beperken zich niet alleen tot de financiële wereld. Je kunt vrijwel elk soort DApp hebben: een sociaal netwerk, een entertainmentplatform, een creatieve dienst of zelfs een videogame. De clou is – je raadt het al – dat dApps volledig op blockchain draaien. Maar hoe verschillen ze van traditionele apps, vraag je je misschien af? Laten we een paar voorbeelden bekijken.

Blockchain-gedreven sociale netwerken en metaverses geven gebruikers controle over hun eigen data – een welkome afwisseling van gecentraliseerde bedrijven die profiteren van persoonlijke informatie. In blockchain gaming kunnen spelers in-game items verhandelen en digitale valuta verdienen via gameplay, waarbij het eigendomsrecht op de blockchain blijft bestaan. Kunstenaars kunnen digitale verzamelobjecten (NFT's) verkopen of automatisch royalty's verdienen, waardoor traditionele tussenpersonen worden uitgeschakeld. De lijst is eindeloos. Je kunt vrijwel elk soort applicatie hebben, met als extra voordeel volledige controle over je assets.

Kortom, het idee van de DeFi-markt is om de controle te decentraliseren en gebruikers centraal te stellen in het proces. Op dit moment vormen dApps een internet dat opener, gebruikersgestuurder en censuurbestendiger is dan we gewend zijn. Het einddoel van DeFi-applicaties is om Web3 te creëren – een digitaal ecosysteem waar jij – de gebruiker – echte controle hebt over je online voetafdruk, je geld en je ervaring.

CeFi vs. DeFi: Gecentraliseerde en gedecentraliseerde financiën uitgelegd

Op dit punt vraag je je misschien af ​​hoe je crypto kunt kopen en verkopen. Wat betreft financiële diensten (brokers, beurzen, enz.) zijn er twee belangrijke manieren om met crypto te werken: Gecentraliseerde Financiën (CeFi) en Gedecentraliseerde Financiën (DeFi).

CeFi-platforms, ook wel bekend als Centralized Exchanges (CEX), omvatten veel namen die je waarschijnlijk al kent: Coinbase, Binance, ByBit, Kraken, Gemini, Crypto.com, Gate.io, enzovoort. Deze platforms werken grotendeels zoals traditionele banken. Ze geven investeerders en handelaren toegang tot cryptoliquiditeit, maar zijn ook gereguleerd en gecentraliseerd.

Bij gecentraliseerde exchanges zijn zij technisch gezien degenen die je crypto bewaren. Je moet je identiteit verifiëren en in principe een tussenpersoon inhuren om je activa te beheren. Voor investeerders en handelaren maken ze onboarding en UX eenvoudig. Het nadeel is dat je bij gebruik van een gecentraliseerde cryptobeurs je gegevens moet vrijgeven (KYC). Bovendien vertrouwt u op een centrale autoriteit, die mogelijk onderhevig is aan beleidswijzigingen. Als de locatie waar u geregistreerd staat, sancties of een ban krijgt op de wereldwijde markt, kan uw CEX-rekening in de problemen komen.

Daarentegen bieden DeFi cryptobeurzen dezelfde mogelijkheden – investeren en handelen op beurzen, uitlenen, activa lenen, enz. – maar zonder tussenpersoon. In plaats van te vertrouwen op een derde partij, communiceert u rechtstreeks met smart contracts op de blockchain via uw blockchain-wallet. In plaats van te vertrouwen op een makelaar, bent u dus een soort van uw eigen makelaar. U heeft volledige controle over uw activa en volledige controle over uw financiële activiteiten, zonder dat iemand u voorschrijft wat u moet doen en hoe.

Het belangrijkste nadeel van DeFi is de mate van verantwoordelijkheid die u zelf neemt. Alle voordelen zijn 100% voor uw rekening, maar uw potentiële verliezen ook. Verlies uw sleutels of verpest een transactie, en uw geld is voorgoed verdwenen. Het bouwen van een vangnet ligt dus volledig op uw schouders, en alleen op die van u. In Decentralized Finance is er geen ondersteuningslijn om uw geld terug te krijgen. Om DeFi te gebruiken, moet u dus de kneepjes van het vak kennen, of beter nog, er bedreven in zijn. Maar als je het eenmaal onder de knie hebt, is de mate van controle die je krijgt behoorlijk verbazingwekkend, en voor velen is het een punt van geen weg terug.

Dus, als je nieuw bent in crypto en een eenvoudigere start wilt, bieden gecentraliseerde exchanges misschien een makkelijkere manier om erin te komen. DeFi daarentegen biedt oneindig veel meer flexibiliteit en geeft je volledige controle; maar vereist wel wat leerproces.

Dus, welk gebied – CeFi en DeFi – past bij jou? Het antwoord komt neer op hoeveel controle, beheer en vertrouwen je bereid bent te hebben – of in te ruilen voor gemak. Gecentraliseerde exchanges maken het eenvoudig – ze regelen de lastige technische zaken voor de gebruiker. Maar met dat gemak komt vertrouwen: het platform beheert jouw activa, niet jij. DeFi daarentegen biedt transparantie en zelfbeschikking en vereist wat meer technische kennis en de bereidheid om dingen zelf te regelen.

Samenvattend: Een gedurfde nieuwe wereld van financiën en technologie

Crypto draait de manier waarop we met geld omgaan volledig om. Het is niet zomaar een betaalmethode of beleggingsvehikel; het is een revolutionaire technologie die je volledige zeggenschap geeft over je vermogen zonder afhankelijk te zijn van een bank – of welke tussenpersoon dan ook. "Jouw sleutels, jouw munten" is het motto van het hele systeem – een systeem waar jij de baas bent. Geen derde partijen, geen poortwachters, alleen jij en je portemonnee, en een eindeloze zee aan financiële mogelijkheden.

Voor degenen die waarde hechten aan die mate van controle en klaar zijn om erin te duiken, opent crypto de deur naar een financieel systeem dat volledig op jouw voorwaarden is. Het gaat er niet om banken voor iedereen te vervangen, maar om een ​​alternatief te hebben dat transparantie, veiligheid en onafhankelijkheid vooropstelt. Of je het nu wel of niet omarmt, komt hierop neer: in hoeverre wil je op anderen vertrouwen versus zelf de touwtjes in handen nemen? Met crypto is de keuze eindelijk aan jou.